Zygmunt August, homo politicus do szpiku kości, żył przede wszystkim problemami państwowymi, ale zarazem był człowiekiem, „któremu nic co ludzkie nie było obce”. I na tych dwu wątkach życia królewskiego – publicznym i osobistym – skupiła się przede wszystkim moja uwaga. Praca nie ogranicza się, rzecz prosta, do ukazania losów bohatera tytułowego. Na tle konfliktu Zygmunta Augusta z ruchem egzekucyjnym starałam się ukazać kształt państwa oraz kulturę polityczną, postawy religijne i etos obyczajowy społeczności szlacheckiej, a także – spojrzeć porównawczo na podobną problematykę w odniesieniu do Litwy. Książkę tę pisałam z myślą o wszystkich zainteresowanych dziejami dawnej Polski i w dziejach jej szukających własnych korzeni. Ze wstępu Autorki