Zasada proporcjonalności we współczesnej europejskiej kulturze prawnej będzie prezentowana nie tyle jako mechanizm ochrony praw podmiotowych, co jako instrument kontroli działań państwa, a konkretnie tych działań, które można traktować w kategoriach swobodnego uznania lub władzy dyskrecjonalnej. Chodzi o przyjęcie nieco odmiennej perspektywy, która powinna pozwolić na lepsze przyjrzenie się rozwojowi nowoczesnej teorii politycznej. Z tego też powodu pominięte zostanie tu zagadnienie tzw. :istoty prawa podmiotowego". Dokonany w ten sposób wybór co do zakresu przedmiotowego pracy nie był jednak podyktowany niechęcią przed podjęciem trudnego tematu. Dokonany on został już po wstępnym opracowaniu tego zagadnienia, gdy okazało się, że próba umieszczenia w niniejszej pracy również problemu "istoty prawa" zagrozi spójności przedkładanej rozprawy z tego też powodu musi stać się przedmiotem odrębnej monografii.