Prezentowana monografia stanowi pierwsze całościowe opracowanie problematyki autonomii woli stron i zasady swobody umów wyrażonej w art. 3531 KC w odniesieniu do umów i statutów spółek handlowych (osobowych i kapitałowych). Główne zagadnienia prezentowane w pracy to: analiza zasady wolności umów w polskim prawie cywilnym i granic jej zastosowania oraz wskazanie podstaw aplikacji tej kompetencji generalnej do umów poszczególnych typów spółek handlowych; analiza prawno-porównawcza unormowania wolności umów w prawie cywilnym oraz prawie spółek Niemiec, Francji i Wielkiej Brytanii oraz ustaleń badań empirycznych umów i statutów spółek handlowych zarejestrowanych w KRS; zbadanie granic swobody kontraktowej stron umów spółek handlowych oraz szczegółowe ustalenie dopuszczalnego zakresu i sposobu ukształtowania przez wspólników lub akcjonariuszy postanowień umów lub statutów spółek handlowych (w tym w zakresie prowadzenia spraw spółki i jej reprezentacji oraz innych elementów struktury prawnej spółki podlegających określeniu w umowie lub statucie spółki, prawa do szczególnych korzyści oraz rodzajów i granic uprzywilejowań udziałów w spółce, rodzajów i granic dodatkowych obowiązków wspólników, a także podziału zysku, zmian umowy spółki, określenia przyczyn rozwiązania spółki oraz dotyczących wyłączenia wspólnika lub też prawa wypowiedzenia umowy spółki etc.); analiza zakresu swobody kontraktowej w kształtowaniu postanowień statutu spółki akcyjnej na podstawie art. 304 § 3 i § 4 KSH oraz dopuszczalność stosowania tych postanowień w drodze analogii do spółki z o.o. Badanie dopuszczalnego zakresu swobody kontraktowej w prawie spółek przeprowadzono na podstawie analizy przepisów KC, KSH oraz ustaw szczególnych, mających zastosowanie do spółek handlowych. W pracy uwzględniono bogaty dorobek doktryny i orzecznictwa. Wnioski i propozycje sformułowano z wykorzystaniem analizy prawno-porównawczej regulacji wolności umów oraz badań empirycznych. W ramach oceny obowiązującej regulacji prawnej sformułowano pewne uwagi de lege ferenda*