Praca zbiorowa zawiera 49 tekstów autorów z licznych ośrodków naukowych w Polsce. Może być dowodem na podjęcie niezależnych od siebie badań nad postacią nauczyciela w latach 1944 (1945)–1989, czyli w czasach socjalistycznej (komunistycznej) Polski. Zainterwesowania nauczycielem ogólnie odnoszą się do jego działalności dydaktycznej i wychowawczej. Sprowadzają się do pytania: Jaki był? Czy osobą karnie wykonującą polecenia przełożonych, czy pedagogiem refleksyjnym, który w ciężkich czasach, np. ofensywy ideologicznej, podejmował trud wychowania młodego pokolenia, przekazując swoim wychowankom dorobek kulturalny i tradycje? Czy odwoływał się do ogólnoludzkich zasad moralnych, sprzecznych z wizją „nowego człowieka” narzuconą przez władze partyjne i oświatowe? Odpowiedzi na powyższe pytania znajdujemy w poszczególnych autorskich tekstach. Z recenzji wydawniczej prof. zw. dr hab. Stefanii Walasek