Julian Bartosz analizuje, jak w pracach włoskich, amerykańskich, niemieckich i polskich watykanistów, historyków Kościoła oraz ojców jezuitów opisuje się i ocenia politykę Watykanu w ciągu ostatnich stu lat. Trudne sprawy tej polityki były odsłaniane stopniowo, etapami. Dla polskich czytelników ważne jest pytanie o stanowisko Watykanu wobec spraw polskich przed wybuchem II wojny światowej i po napaści III Rzeszy na nasz kraj 1 września 1939 roku. Wreszcie jest pytanie o niejednakowy stosunek papieży, do dwóch różnych, ale równie nieludzkich, zbrodniczych systemów w "stuleciu totalitaryzmów". Problemy przedstawione przez badaczy archiwów watykańskich zostały przez autora uzupełnione wynikami prowadzonych pół wieku temu własnych badań w Archiwum Archidiecezjalnym we Wroławiu.