W książce przedstawiam wszystkie działania Polaków na Wołyniu i w Galicji Wschodniej wobec zagrożenia eksterminacją ukraińską w latach niemieckiej okupacji. W literaturze przedmiotu pojawiają się one wycinkowo, a czasami wskazanie danej reakcji jest tylko elementem szerszej syntezy. W ten sposób może powstać wrażenie, że „polska odpowiedź” na mordy ukraińskie występowała w jednej formie, a inne nie miały większego znaczenia, czy wręcz nie zaistniały. To nieprawda, nie tylko zaistniały, ale odegrały swoją rolę w walce o przetrwanie Polaków. Materiały źródłowe nie pozostawiają wątpliwości, że usiłowali oni powstrzymać eksterminację bardzo różnymi środkami. Dało to początek niezwykle dramatycznej, ale jednocześnie ciekawej historii. Zaznajmiając się z nią, poznajemy w znacznym stopniu życie codzienne ludności polskiej na prowincji wołyńskiej i wschodniogalicyjskiej w latach 1943–1944. Czy „kresowi” Polacy po raz kolejny nas zaskoczyli? Ernest Komońsk