Pałuki stanowiące północno-wschodni region Wielkopolski są terytorium historyczno-topograficznym, położonym na północ od Gniezna, między górnym i środkowym biegiem rzeki Wełny a Notecią. Graniczą z Kujawami i Krajną. Już od dłuższego czasu stanowią one przedmiot zainteresowania badaczy różnych specjalności, którzy starają się zgłębić różne tajniki środowiska naturalnego i przemian osadniczo-kulturalnych, jakie n a tym terytorium zachodziły od prahistorii po czasy współczesne. Niniejszy V tom Studiów i materiałów do dziejów Polski, będący kontynuacją serii, poświęcony jest wybranym zagadnieniom, w których przedstawiciele nauk przyrodniczych, archeolodzy, historycy i etnografowie starają się udostępnić swoje najnowsze wyniki badań, dokumentując aktualny stan rozpoznania poszczególnych zagadnień, wytyczając jednocześnie kierunki dalszych prac.