Priorytetem działań terapeutycznych jest ich racjonalność, dlatego tak ważne jest zapewnienie dostępu do odpowiednio przygotowanych programów terapeutycznych osobom niepełnosprawnym, które znajdują się w mniej korzystnym położeniu w porównaniu ze swoimi rówieśnikami. Mają mniejsze szanse udziału w wielu sferach rozwoju osobistego, budowania swojej pozycji osobistej i zawodowej, integracji w społeczeństwie, a także większe trudności w dostępie do edukacji. Problematyka terapii zajęciowej ma od zawsze swoje miejsce w budowaniu systemów wspierania osób niepełnosprawnych. Okazuje się niezwykle przydatna w procesach szeroko pojętej rehabilitacji i to nie tylko osób niepełnosprawnych. Terapie zajęciowe zyskały wielką popularność w licznych ośrodkach rehabilitacji oraz instytucjach pomocowych. Niezwykle ważna jest rola racjonalnie zaplanowanej i konsekwentnie realizowanej terapii. Pewnie również dlatego widać tak duże zainteresowanie tym zagadnieniem u wielu przedstawicieli różnych dyscyplin naukowych, a zwłaszcza pedagogów, psychologów czy socjologów. Pierwsza część szesnastego tomu serii „Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych”, zatytułowana Sytuacja społeczna osób niepełnosprawnych, podejmuje problemy szczególnej sytuacji tej grupy osób. Ciągle jeszcze pokutują stygmatyzacja i dyskryminacja niepełnosprawnych jako ludzi „na przemiał”, używając terminologii Zygmunta Baumana. Znajdziemy w tej części również bardzo ciekawe rozwiązania i opis mechanizmów konstruowania rzeczywistości społecznej, w tym (jak twierdzi autor artykułu) wytwarzanie przestrzeni, w której dużą rolę odgrywają procesy powstawania podziałów i barier społecznych stygmatyzujące osoby niepełnosprawne. Określona została także rola komunikacji i samorealizacji w kontekście osób niepełnosprawnych. W części drugiej – Problemy edukacyjne dzieci i młodzieży niepełnosprawnej – poruszono między innymi podstawowe trudności, z jakimi borykają się ci młodzi ludzie. Ciekawe są również wyniki badań na temat relacji między prawem a rzeczywistością kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Przedstawiono także rozwiązania tak istotnego problemu, jak dostosowanie przestrzeni szkoły ogólnodostępnej do potrzeb i możliwości ucznia ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Część trzecia – Różnorodność form procesów terapeutycznych – obejmuje artykuły poświęcone głównie problematyce terapeutycznej. Zawiera na przykład informacje o znaczeniu aktywizacji na polu artystycznym osób niepełnosprawnych w procesie ich socjalizacji. Przedstawiono w niej również kompleksowość oddziaływań terapeutycznych, wielofunkcyjność i wielostronność przy udziale specjalistów różnych dziedzin, którzy wykorzystując zdolności, aktualne predyspozycje i możliwości uczestników terapii, pomagają im zaspokoić codzienne i przyszłe potrzeby. Pojawia się także rzadko podejmowana problematyka edukacji religijnej osób niepełnosprawnych intelektualnie. Autorka artykułu pokazuje, jak istotne jest, aby zajęcia katechezy były elementem zajęć terapeutycznych i wspierały proces rehabilitacji osób niepełnosprawnych intelektualnie. Ostatni artykuł zamykający część trzecią omawia wybrane problemy pracy organizacji pozarządowych i wolontariatu na rzecz osób niepełnosprawnych. Wolontariat i organizacje społeczne są ogromnym wsparciem w każdym demokratycznym społeczeństwie. W Polsce także widzimy prężny rozwój tego sektora i jego rolę w świadczeniu usług pomocowych i wsparciu osób niepełnosprawnych. Podsumowując, oddajemy czytelnikom kolejny tom wartościowej i ciekawej serii „Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych”. W imieniu rady redakcyjnej serii dziękuję Autorom poszczególnych tekstów, a szczególne wyrazy wdzięczności kieruję w stronę Recenzentów tomu. Anna Klinik