Przeciąć szlaki narkotykowych karteli w gwatemalskiej dżungli albo spotkać potomków Aleksandra Wielkiego w Pakistanie. Poznać historię kaszmirskiego maharadży albo zjeść psie mięso na chrześcijańskim weselu w muzułmańskim kraju. Może jednak warto zobaczyć jak potomkowie chińskich emigrantów przekłuwają maczetami swoje ciała na tajlandzkim festiwalu albo też jak krzyżują się gorliwi w chrześcijańskiej wierze Filipińczycy? Po to, choć nie tylko po to, wyruszyli poza utarty szlak autorzy siedemnastu opowieści, które składają się na tą książkę. Świst kul, śmiech dzieci, brzęk butelek z piwem i lament męczenników. „Poza utartym szlakiem” to pełna pasji wędrówka przez kilkanaście państw (Azerbejdżan, Bangladesz, Filipiny, Gruzję, Gwatemalę, Indonezję, Jemen, Kaszmir, Kazachstan, Liban, Nepal, Macedonię, Mongolię, Pakistan, Rosję, Sudan Południowy, Tajlandię i Ukrainę) oraz spotkania ze zwykłymi niezwykłymi ludźmi. „Miejsca pojawiające się na kartach tej książki nie są tłumnie odwiedzane przez turystów, bądź też odwiedzane nie są wcale. Chociaż znajdujemy w nich piękno ludzi, kultury i natury, opowieści są również do bólu prawdziwe. Nie omijają tego co realne: brudu, śmieci, ubóstwa i choroby. Gorąco polecam, warto wybrać się w tę podróż!” Jakub Pająk, jeden z pomysłodawców sztafety Afryka Nowaka Poza utartym szlakiem to antologia reportaży dotyczących podróży w różne części świata. Zgodnie z tym, co obiecuje wydawca - nie otrzymamy nic szablonowego; niczego, czego można dowiedzieć się, korzystając z ofert standardowych programów biur podróży. Gwarancję stanowią nazwiska autorów - podróżników z fantazją (czasem ułańską), prawdziwych trampów i globtroterów, którzy zawsze pędząc w nieznane, unikając niebezpieczeństw i przeżywając swe niesamowite przygody – skrzętnie notują wrażenia w swym "dzienniku podróży". Poza utartym szlakiem to antologia, którą nie do końca można określić jako literaturę drogi. Akcent położony jest na człowieku, warunkach w jakich żyje, jego lękach, problemach i czynnikach, które go ukształtowały. Z rysem historii, plastycznie przedstawionymi warunkami przyrodniczymi, ale bez uprzedzeń i bez ucieczek w stereotypowe opinie. Największym atutem książki, poza różnorodnością, jest wysoki poziom literacki oraz walory poznawcze. Od książki po prostu nie można się oderwać. Czasem przykuwa uwagę sam autor, czasem opis miejsca, które wygląda jak fragment rzeczywistości przeniesiony z książki fantasy, czasem jest to opis obrzędów, które nie mieszczą się w głowie, albo po urzekający styl, poczucie humoru lub cięty język. Jednak we wszystkich reportażach odnajduję to, co cenię: głód poznania, wrażliwość i sympatię dla ludzi. ALEKSANDRA URBAŃCZYK, obliczakultury.pl