Jak wyglądała organizacja ostatniego polskiego powstania narodowego w XIX wieku? Jaki stosunek do powstania styczniowego miały carat i Europa? Skąd partyzanci brali uzbrojenie i żywność? Wybitny polski historyk, Stefan Kieniewicz, wyczerpująco odpowiada na postawione pytania w jedynym syntetycznym dziele na temat powstania styczniowego. Dzięki imponującej kwerendzie archiwalnej przedstawia na szerokim tle historycznym obraz ostatniego polskiego zrywu niepodległościowego w XIX wieku. Plastycznie pokazuje panoramę stosunków społecznych w okresie przygotowań i w czasie walk zbrojnych 1863–1864 roku. W książce znajdujemy barwne opisy licznych bitew i potyczek oddziałów partyzanckich oraz omówienie problemów taktyki i strategii walki, prowadzonej w różnych etapach powstania. Poznajemy charakterystykę walk na terenie Królestwa Polskiego, na Litwie, Białorusi i Ukrainie oraz związek oddziałów partyzanckich z popierającym je narodem.