Lata Polski Ludowej były czasem pojawienia się nowego gatunku prasy, nazywanej m.in. alternatywną, drugiego obiegu, niezależną, ukazującą się poza cenzurą lub bezdebitową. Ten rodzaj prasy znany i wydawany był dopiero w końcowych latach dekady gierkowskiej. Wcześniej, w pierwszych latach PRL, podziemie poakowskie w sposób śladowy wydawało prasę konspiracyjną. Nie wolno jej jednak utożsamiać z prasą niezależną, choć oba gatunki posiadają wiele cech wspólnych. Pierwsze z zachowanych numerów pism bezdebitowych odnotowanych w niniejszej bibliografii pochodzą z 1976 roku. Prasę alternatywną wydawały głównie ugrupowania ówczesnej opozycji politycznej współpracującej ze związkiem zawodowym „Solidarność". Na łamach prasy niezależnej obok nieocenzurowanych informacji drukowano materiały publicystyczne, w których prezentowano poglądy i dążenia programowe „Solidarności". Broniono m.in. godności i interesów pracowników. Uznawano etyczne zasady chrześcijańskiej sprawiedliwości i równości społecznej, opartej na godności osoby ludzkiej, godności człowieka pracy i jego trudu. Wypowiadano się za przestrzeganiem wolności obywatelskich, prawa do głoszenia własnych poglądów, wolności słowa, druku, rzetelnej informacji, zgromadzeń i stowarzyszania się oraz na temat wielu aktualnych i zaszłych problemów społeczno-politycznych, ideowych, religijnych, kulturalnych, gospodarczych i międzynarodowych, którymi żyli Polacy czwartej ćwierci XX wieku.