Unia Europejska - mimo wszystkich problemów - stanowi istotny punkt odniesienia dla wielu państw, również na obszarze znacznie przekraczającym geograficzne granice Europy. Dzieje się tak, ponieważ jest wyjątkowym przykładem trwałego pokojowego ułożenia stosunków pomiędzy dawnymi wrogami oraz sukcesu w zapewnianiu swoim obywatelom spokojnego i wygodnego życia. Wyposażenie Unii w kolejne instrumenty oddziaływania międzynarodowego wraz z jej pozycją w gospodarce światowej spowodowały, że rzuca ona „długi cień” na państwa sąsiednie. Publikacja próbuje odpowiedzieć na pytania: jak Unia Europejska chce kształtować swoje stosunki z państwami południowego i wschodniego sąsiedztwa, jak postrzega wspólne wyzwania, w jaki sposób chce wpływać na wydarzenia zachodzące u jej granic oraz na jakie przeszkody napotyka w realizacji swojej polityki, której ważnym elementem jest promowanie wartości europejskich.