Zjawisko cenzury stanowi przedmiot nieustannego zainteresowania uczonych różnych specjalności. Jednym z efektów tej aktywności jest niniejszy wybór dwudziestu czterech studiów pod wspólnym tytułem Nie po myśli władzy. Studia nad cenzurą i zakresem wolności słowa na ziemiach polskich od wieku XIX do czasów współczesnych. W tomie zastosowano układ chronologiczny z niewielkimi odstępstwami od tej reguły na rzecz układu przedmiotowego. Różnorodność zagadnień podejmowanych przez autorów tekstów włączonych do niniejszego tomu odzwierciedla skalę złożoności zjawiska, jakim jest cenzura. Przedstawiony wybór studiów to tylko jedna z licznych propozycji realizacji ciągle aktualnego badawczo tematu cenzury i zachęta do podejmowania dalszych wysiłków w tym zakresie.