„Zbiór studiów po raz kolejny podejmuje trudną problematykę relacji polsko–rosyjskich w XIX w. Wspólnym celem autorów studiów jest rewizja utartych sądów i ocen. W sposób odmienny starają się oni podejść do kontrowersyjnych często problemów, patrząc na nie głównie z perspektywy sytuacji i postaw wielkiej własności ziemskiej w okresie zaborów. Ten odmienny sposób daje możliwość prezentacji innych, często niedostrzeganych w historiografii wymiarów i aspektów tych relacji (...)”. (ze Wstępu)