Katalaktyka to teoria wymiany. Książek o katalaktyce, a na pewno z katalaktyką w tytule, jak dotąd, nie publikowano. To banalne stwierdzenie jest chyba najważniejszym powodem do tego, żeby zająć się katalaktyką, dziedziną wiedzy nieznaną albo co najmniej, z perspektywy używania właściwego nazewnictwa, zapomnianą. Powszechnie za twórcę pojęcia uważa się Whatley'a i jego pracę z roku 1832, w której określił katalaktykę jako naukę o wymianie. Literatura, dotycząca katalaktyki w języku polskim, jest ograniczona do tłumaczeń dwóch książek autorów, wywodzących się ze szkoły austriackiej w ekonomii - von Misesa i von Hayeka. Niewiele szerszy jest katalog pozycji literaturowych w języku angielskim, podejmujących w naukach ekonomicznych wątek katalaktyki. W pracy udało się zaprezentować dorobek literaturowy dotyczący katalaktyki, jak również zaproponować autorskie rozwinięcie zakresu zainteresowania katalaktyki, jako samodzielnej dziedziny naukowej w ramach nauk ekonomicznych. Omówiono podstawowe pojęcia związane z funkcjonowaniem katalaktyki, zaproponowano autorską propozycję nowego podziału nauk ekonomicznych na ekonomikę, merkatologię i katalaktykę, doprecyzowano zakres pojęciowy odnoszący się do katalaktyki, odróżniając naukę katalaktyki, będącą domeną katalaktyków, od obszaru aktywności gospodarczej człowieka zajmującego się wymianą, nazwanego katalaksją, a zagospodarowywanego przez praktyków katalaktyki, czyli katali. Przedstawiono także określenie stosunku katalaktyki do podstawowych paradygmatów obecnych w naukach ekonomicznych oraz zasadniczych kategorii zasobowych. Dokonano wreszcie autorskiej próby klasyfikacji katalaktyki jako dyscypliny naukowej na subdyscypliny naukowe, nazwane katalaktyką handlową, finansową i publiczną. Na koniec rozważań teoretycznych omówiono odniesienia katalaktyki do instytucji finansowych, wskazując na szczególne w nich miejsce w ostatnich latach instytucji finansowych rynku emerytalnego.