Tom studiów poświęconych życiu i twórczości jednej z najważniejszych postaci naszej kultury na przełomie XVIII i XIX wieku, pisarza i polityka, którego potomni obdarzyli dumnym mianem: „człowiek–Polska”. Badacze analizują burzliwe dzieje przyjaźni Niemcewicza z Kościuszką, jego udział w insurekcji 1794 i powstaniu listopadowym 1831 r., a także liczne podróże do Ameryki i literackie wyprawy w narodową przeszłość czy wreszcie — jego skomplikowany stosunek do „kwestii żydowskiej” na terenach byłej Rzeczypospolitej.