Spośród dyscyplin nauk ekonomicznych finanse wyróżniają się bardzo dynamicznym rozwojem, jeśli chodzi o tworzone narzędzia teoretyczne. Ważne jest również to, że nowe teorie są szybko weryfikowane, dzięki wykorzystaniu ich w praktyce. Podstawowe pojęcia i kategorie finansowe, które występują w teorii i praktyce, m.in.: stopa procentowa, wartość i dochód, kurs walutowy oraz ryzyko, są omówione w pierwszych rozdziałach tego podręcznika. Zostały w nim również zaprezentowane instrumenty finansowe, którymi obraca się na rynkach finansowych, tzn.: instrumenty transferu kapitału oraz instrumenty transferu ryzyka. Instrumenty te zostały wybrane ze wzglądu na ich rosnące znaczenie w praktyce oraz możliwość ich wykorzystania w innych subdyscyplinach zaliczanych do finansów, takich jak: finanse przedsiębiorstw, bankowość i ubezpieczenia.