Książka ta jest zbiorem dziesięciu szkiców i studiów przygotowanych przez zespół badaczy z Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Autorzy analizują takie zagadnienia państwowości jak: samostanowienie zewnętrzne i wewnętrzne narodów, autonomia terytorialna i kulturowa, federalizm, dewolucja, regionalizm, separatyzm, secesja, secesja zwrotna, irredentyzm, parapaństwa, rządy na uchodźstwie. Problemy te rozpatrywane są w odniesieniu do wybranych regionów i państw Afryki (Kazamans), Azji (Adżaria, Osetia Południowa i ogólnie Gruzja, tzw. Cypr Północny, Tybet), Ameryki Północnej (Grenlandia), oraz Europy (Szkocja, Walia i ogólnie Wielka Brytania, Ukraina, Chorwacja). Publikacja powstała we współpracy z Instytutem Krajów Rozwijających się Uniwersytetu Warszawskiego