W tomie przedstawiono wybrane przykłady przemian, jakie zaszły lub zachodzą aktualnie we Wrocławiu, Warszawie, Szczecinie, ale także w Kielcach, Sosnowcu czy Koszalinie. Różnorodność analiz podejmowanych w prezentowanych pracach pokazuje szerokie spektrum zmian dokonujących się w ostatnich latach i świadczy, że dotyczą one zarówno życia społecznego, problematyki demograficznej, gospodarczej, jak i przestrzennej. W drugiej części zgrupowano opracowania dotyczące transformacji w Łodzi, traktując to miasto jako celowo wybrane "Studium przypadku". Dobór szczegółowej problematyki w tej części wskazuje z jednej strony na pewną powtarzalność zmian zachodzących w dużych miastach w Polsce (demograficznych, gospodarczych, społecznych itp..), z drugiej pokazuje indywidualność przekształceń wynikającą z genezy, układu przestrzennego czy specyfiki społecznej Łodzi.